Odważne, zadziorne, poświęcające własne życie dla dobra kraju i drugiego człowieka, dziś w większości niemal całkowicie nieznane.

Kim były góralki walczące w czasie II wojny światowej?

Helena Marusarzówna, kurierka tatrzańska i żołnierka AK, w 1940 roku trafiła w ręce Gestapo. Przetrzymywano ją w zakopiańskim więzieniu. Palace. Rok później stracono w Pogórskiej Woli.

Helena Błażusiakówna jako osiemnastoletnia dziewczyna została osadzona w "katowni Podhala". W jednej z cel wyryła wybitym przez oprawców zębem słowa modlitwy, do której Henryk Górecki skomponował swoją "Symfonię pieśni żałosnych". Przez lata uważano, że zmarła w więzieniu.

Józefa Mikowa ps. "Ryś", oficer łącznikowy Tajnej Organizacji Wojskowej, działała na terenie Polski i Słowacji. Do ostatnich chwil, mimo tortur, nikogo nie zdradziła. Podczas przesłuchań uparcie milczała, ratując w ten sposób wielu ludzi. Została zamordowana w Palace w 1942 roku.

Agata Puścikowska odkrywa wyjątkowe postaci Walecznych z gór. Z dokumentów archiwalnych, rozmów z mieszkańcami Podhala, Gorców i Beskidów oraz spisanych wspomnień tworzy obraz kobiet z krwi i kości, bohaterek oryginalnych, odważnych, a jednocześnie skromnych i dotąd najczęściej przemilczanych.

W czasie okupacji hitlerowskiej, od października 1939 r. do sierpnia 1944 r., Pawiak był więzieniem śledczym niemieckiej policji bezpieczeństwa (Sicherheitspolizei). Więzienia tego rodzaju znajdowały się w każdym dystrykcie Generalnej Guberni, np. w Krakowie było nim więzienie Montelupich, a w Lublinie - Zamek. Stanowiły one ogniwa hitlerowskiego aparatu terroru.

"12-13 września 1944 roku - stoczoną bitwę pomiędzy 3. Brygadą Armii Ludowej im. Józefa Bema wspieraną przez oddział Batalionów Chłopskich i skoczków z Polskiego Sztabu Partyzanckiego a jednostkami armii niemieckiej i brygadą RONA. Bitwa zakończyła się sukcesem partyzantów i wyjściem z okrążenia. Była to największa bitwa partyzancka na Ziemi Radomskiej i w całym województwie łódzkim."